Á Sjávarútvegsráðstefnunni í Hörpu 2. nóvember nk. verður Sigurður J. Bergsson tæknistjóri Frosts með fyrirlestur þar sem hann fjallar um segul- og hljóðbylgjufrystingu.
Á ensku er segul- og hljóðbylgjufrysting „Acoustic Extra Freezing“. Hún hefur verið þróuð af finnska fyrirtækinu AEF sem Frost hefur verið í samstarfi við undanfarin fimm ár. AEF smíðaði tilraunafrysti fyrir Frost sem var fyrst kynntur í bás fyrirtækisins á sjávarútvegssýningunni í Kópavogi í júní 2022.
Við hefðbundna blástursfrystingu segir Sigurður J. Bergsson að frumuveggirnir í fiskholdinu springi og frumuvökvinn eigi þannig greiða leið út. Þegar fiskflakið sé þítt upp leki vökvinn út og við það minnki gæði fisksins töluvert. Með segul- og hljóðbylgjufrystingunni segir Sigurður að komið sé í veg fyrir að frumuveggirnir springi og vökvinn fari úr fiskholdinu. Þar með haldist ferskleikinn í vörunni. „Markaðurinn gerir auknar kröfur um ferska frosna vöru og með þessari frystiaðferð teljum við að sjávarútvegurinn geti mætt þeim með framboði á ferskum sjávarafurðum með mun lengri líftíma en mögulegt er í dag,“ segir Sigurður.
Lýsa má segul- og hljóðbylgjufrystingunni sem grænni tækni með háa orkunýtingu þar sem hljóðbylgjum er beitt til þess að stjórna og draga úr uppbyggingu kristallanna í fisk- og kjötholdi. Sigurður segir þessa aðferð bæta frystiferlið og flýta því, hún skili einsleitari og smærri ískristöllum, það hægi á oxunarbreytingum sem leiði til verulega minni skemmda á matvælunum.
Sigurður segir að segul- og hljóðbylgjufrystingin hafi verið prófuð á ýmsum vörutegundum og frumniðurstöður sýni að vara sem fryst er með þessari aðferð bragðist nánast eins og fersk. Hann segir alveg ljóst í sínum huga að litlir frystiskápar eins og tilraunaskápurinn sem AEF smíðaði fyrir Frost henti vel á t.d. veitingastöðum en hins vegar sé fyrst og fremst horft til þess að útfæra þessa tækni á stóra frysta fyrir sjávarútveginn. „Það er mitt mat að af því yrði gríðarlegur ávinningur fyrir íslenskan sjávarútveg og samfélagið allt,“ segir Sigurður.
Þessi frystiaðferð er nýjung hér á landi og hún er að mestu óþekkt í Evrópu en lítillega þekkt í Asíu. Á síðasta ári tók Frost þátt í óformlegri tilraun með frystingu á hvítfiski í ÚA á Akureyri með þessari frystiaðferð og nú er hafin umfangsmikil rannsókn sem að standa Kælismiðjan Frost, Matís og sjávarútvegsfyrirtækið Oddi á Patreksfirði þar sem gerðar eru tilraunir með frystingu á laxi með segul- og hljóðbylgjufrystingu. Miðað er við að tilraunin taki sex mánuði og því gætu frumniðurstöður legið fyrir um mitt næsta ár. Ætlunin er að fá mynd á hvernig hljóðbylgjufryst laxaflök bregðist við samanborið við hefðbundna blástursfrystingu og er þá ekki síst horft til áhrifa af slíkri frystingu á vöruna til lengri tíma. „Það verður mjög áhugavert að sjá hvað þessi laxarannsókn með Odda og Matís leiðir í ljós. Gefi hún jákvæðar niðurstöður og við verðum þar með enn sannfærðari um að við viljum þróa þessa tækni áfram tel ég að sjávarútvegsfyrirtækin verði fljót að taka við sér. Við hjá Frosti höfum lengi unnið með sjávarútveginum og Matís að ýmsum lausnum í bæði hvítfiski og uppsjávarfiski og því er til staðar mikil reynsla og traust. Okkar markmið er að gera enn betur fyrir okkar stærstu viðskiptavini sem eru sjávarútvegsfyrirtækin í landinu,“ segir Sigurður J. Bergsson.
